Başarısız İkinci IVF Tedavi Nedenleri

IVF tedavisi gören hastaların bazılarında tedavinin başarısızlığının nedenlerini kabul etmek oldukça zordur. Tüp bebek tedavisinde yumurta ve sperm hücresi laboratuarda başarılı bir şekilde bir araya getirilir, gelişmiş embriyolar rahme yerleştirilir. Dışardan bakıldığında aslında tüm bebek başarısızlığı imkânsız gibi görülmektedir. Ancak hamilelik birçok biyolojik sürecin bir araya gelmesi ile oluşan oldukça karmaşık bir süreçtir. Günümüzde bile hamilelik hakkında bilinenler, bilinmeyenlerden azdır. Başarısız tüp bebek tedavisi çiftler için oldukça stresli olabilmektedir. Tüp bebek tedavisi süreci fiziksel ve duygusal açıdan çiftler için oldukça yoğun geçer. Bu sürecin başarısızlıkla sonuçlanması onlar için yıkıcı olabilmektedir. Ancak sonraki denemelerde de başarı şansı bulunmaktadır. İlk ve ikinci tedavi başarısızlıkla sonuçlandığında bu çiftler için bir son anlamına gelmez. Üçüncü ve dördüncü tüp bebek tedavisinden başarılı hamilelik elde eden birçok çift bulunmaktadır.

Tekrarlayan IVF Tedavisi: Yaygın Başarızlık Nedenleri

İlk bakıldığında başarılı hamilelik için sağlıklı bir yumurta ve sperm hücresi ile bebeğin büyümesini sağlayabilecek sağlıklı bir rahim yeterli gibi görülmektedir. Ancak hamilelik bu kadar basit değildir. Hamilelik için anne adayının vücudunda birçok değişim meydana gelir. Bu karmaşık süreçte yanlış gidebilecek ufak bir şey tedavinin başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açabilmektedir.

Yumurta veya Sperm Kalitesi

İnsan yumurtası karmaşık yapılıdır. 35 yaşındaki kadınlarda kaliteli yumurta elde etme şansı %50 civarındayken 42 yaş ve üzerindeki kadınlarda bu oran %12 civarına düşmektedir. Benzer bir şekilde sperm kalitesi de oldukça önemlidir. Sperm hücresinin yumurta hücresini dölleyebilmesi için sağlıklı, hareketli olması ve çok sayıda olması gerekmektedir. Hem yumurta hem de sperm hücresinin yüzeyinde birbirleriyle etkileşime girebilmeleri için spesifik reseptörler bulunur. Temas sırasında spermden salgılanan enzimler yumurta hücresinin dış yüzeyinde bir açıklık meydana getirir ve sperm bu açıklıktan içeri girer.

Embriyoda Kromozom Anomalileri

İnsan embriyosundaki kromozomal anomaliler IVF tedavisi başarısızlığında en sık karşılaşılan nedenlerdir. Yapılan araştırmalara göre insan yumurtasında yaklaşık 37 yaşından itibaren bozulmalar meydana gelir. 40 yaşını geçmiş kadınlardan elde edilen embriyolar düşük kaliteli olmaktadır. Bu embriyoların ortalama %75’inde kromozomal anomaliler görülmektedir. Yaşlı yumurtaların kromozom çiftlerini düzgün bir şekilde sıralanmamasına neden olan iğ iplikçiğine sahip olduğu düşünülmektedir. Kromozom çiftleri düzgün bir şekilde bölünmediğinde yumurta başına gerekli 23 kromozom dengesinde değişiklik meydana gelir.

Spermdeki kromozom anomalileri de embriyoyu etkilemektedir. Ancak sperm hücresindeki kromozom anomalileri, embriyo kalitesini daha az etkiler. Sperm analizi normal olan erkeklerin %15’inin sperm DNA’sı hasarı görülmektedir. Bu da embriyonun kalitesinin düşmesine yol açar. Embriyodaki kromozomal durum PGS testi ile belirlenebilmektedir.

Rahim Çevresi

Embriyonun sağlıklı bir biçimde rahime tutunabilmesi için rahmin astarını oluşturuna endometrium tabakasında biyolojik değişikliklerin meydana gelmesi gerekmektedir. Sağlıklı embriyoya hazırlık için endometrium kalınlaşır ve embriyonun tutunması için duyarlı hale gelir. Yapışıklıklar, polipler, kistler ve diğer anomaliler enflamasyona ve yara dokusuna yol açar. Bu da rahim yapısını etkiler. Bu rahatsızlıkların bazıları sağlıklı embriyonun rahim duvarına tutunmasını daha zor hale getirmektedir. Görüntüleme yöntemleri ve cerrahi tahliller ile rahim içerisinde embriyonun tutunmasını zorlaştıracak oluşumlar kontrol edilir. Pelvik ultrason, histeroskopi ya da laparoskopi ile rahim içerisi kontrol edilir.

Yaşam Tarzı Faktörleri ve Tıbbi Durumlar

Yaşam tarzı tüp bebek tedavisi de olmak üzere hamilelikle ilgili her konuda oldukça önemlidir. Hem anne hem de baba adaylarının tüp bebek tedavisi süresince ve sonrasında yaşam tarzında ciddi değişiklikler yapması gerekir. Beslenmenin hem yumurta hem de sperm kalitesi üzerinde oldukça büyük etkileri vardır. Aşırı kilo ve obezite hamileliği kötü yönde etkilemektedir. Ayrıca obezite ile ilişkili yüksek tansiyon ya da diyabet gibi rahatsızlıklarda tüp bebek tedavisinin başarısızlığına yol açabilmektedir.

Tüp bebek tedavisi başarısız olan çiftlerin beslenmelerine dikkat etmeleri gerekir. Dengeli ve sağlıklı beslenme ile beraber düzenli egzersiz hamilelik şansının artmasına yardımcı olur. Alkol ve sigara kullanımının da sperm ve yumurta hücresi üzerinde yıkıcı etkileri vardır. Alkol ve sigara kullanımı sperm ve yumurta hücrelerinde DNA hasarlarına yol açar. Bu da kaliteli embriyo elde edilememesi anlamına gelmektedir. Tedavi süresince hem anne hem de baba adayının alkol ve sigaradan uzak durması gerekir. Dikkat edilmesi gereken noktalardan bir tanesi de kafein alımıdır. Günde 5 bardaktan fazla kahve tüketmek tüp bebek tedavisinin başarı olasılığını %50 düşürmektedir. Bu nedenle IVF tedavisi boyunca anne ve baba adaylarının günde 1 - 2 bardaktan fazla kahve tüketmemeleri gerekir. 

Embriyo Transferinin Başarısını Artırmak

Embriyo transferinin başarısını artırmak için sadece beslenme ve yaşam tarzında değişiklikler yapmak yeterli olmamaktadır. Günümüzde gelişmiş teknolojiler sayesinde tüp bebek tedavisinde kullanılan yeni yöntemlerde hem kaliteli embriyo elde edilmesini hem de sağlıklı embriyonun seçilerek transfer edilmesini sağlamaktadır.

IMSI ve HA ICSI

Kısaca IMSI olarak bilinen intrasitoplazmik morfolojik olarak seçilmiş sperm injeksiyonu özel olarak seçilmiş tek bir sperm hücresinin direkt olarak yumurtanın içerisine bırakılmasıdır. Tüp bebek tedavisinde yumurta ve sperm toplandıktan sonra laboratuarda bir araya getirilerek döllenmeye bırakılır. Bu sürece müdahale etmek mümkündür.  Sperm örneğinden seçilen en kaliteli sperm çok küçük bir iğneyle yumurta hücresinin içerisine ICSI yöntemiyle bırakılır. HA ICSI ya da PICSI da, ICSI süreci için en spermi seçmenin yöntemlerinden bir tanesidir. Sperm hücresinin baş kısmına hyalüronik asit damlatılır. Sağlıklı sperm hücresi hyalüronik asit ile bir araya gelirken DNA parçalanması olan spermler elenir. Bu sayede en kaliteli sperm hücresini seçmek mümkün hale gelmektedir.

PGT

PGT, implantasyon öncesi yapılan genetik testtir. Sperm ve yumurta hücresinin bir araya gelmesinden elde edilen embriyo ortalama olarak beşinci gününde blastokist formuna gelmektedir. Bu esnada blastokistten alınan hücre örnekleri ile embriyoda genetik test yapılır. Test sonucunda genetik anomalinin rastlanmadığı embriyo hücresi rahme transfer edilir. Bu yöntemle beraber genetik hastalık taşımayan hücreler seçilebilmektedir. Bu da tüp bebek tedavisi başarısını önemli ölçüde artırır.

İltihabı Tedavi Etmek

Rahimde meydana gelen polip, kist ya da fibroidlerden meydana kaynaklı başarısızlıklarla karşılaşılabilmektedir. Bu gibi durumlarda tüp bebek tedavisinden önce bu rahatsızlıkların tedavi edilmesi başarı şansını önemli ölçüde artırır. Laparoskopik yöntemler ile endometriozis gibi rahatsızlıklar oldukça kolay bir şekilde tedavi edilebilmektedir.